کتاب وضعیت آخر اثر تامس ای. هریس

معرفی

کتاب «وضعیت آخر» اثر «تامس ای. هریس» و ترجمه‌ی «اسماعیل فصیح» است. این کتاب یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در زمینه‌‌ی روانشناسی است. در توضیحات پشت جلد آمده است: «در سال‌های اخیر گزارش‌های زیادی درباره‌ی نارضایتی و بی‌طاقتی مردم از وضع روانپزشکی در همه جا بوده است، از مدت درمان که انگار تا ابدیت طول می‌کشد، از مخارج زیاد، از نتایج نامعلوم و از آن همه واژه‌های مبهم و اسرارآمیز. این نارضایتی و بی‌طاقتی نه‌تنها از طرف مردم بلکه از طرف روانپزشکان نیز ابراز شده است. این کتاب حاصل جست‌وجویی است در جهت یافتن جواب برای مردمی که همیشه سوال می‌کنند و می‌خواهند واقعا بدانند که مغز و فکر آدمی چگونه کار می‌کند و علت رفتارهای مختلف ما چیست؟ وضعیت آخر شامل همه‌ی پژوهش‌ها و جست‌وجو‌های سی‌ساله‌ی طبابت و دربرگیرنده‌ی همه‌ی مشاهدات و تحقیقات نویسنده است که با روش "تحلیل رفتار متقابل" مسائل مختلف شخصی و اجتماعی را بررسی و به دقت تحلیل می‌کند.» این کتاب را انتشارات «نشر نو» منتشر کرده است.

من خوب هستم ،شما خوب هستید

وضعیت آخر آن‌طور که ادعا می‌شود حاصل مشاهده‌ها و تحقیقات بازه‌ی سی ساله از عمر نویسنده است که با رویکرد تحلیل رفتار متقابل، نوشته شده است. در مورد روش تحلیل رفتار متقابل می‌توان گفت: «تحلیل رفتار متقابل یک روش واقع بینانه است زیرا شخص را با این واقعیت مواجه می‌سازد که صرفنظر از هر آنچه در گذشته اتفاق افتاده او خودش مسئول آنچه در آینده اتفاق می‌افتد خواهد بود. علاوه بر این، اشخاص را قادر به تغییر می‌سازد تا بتوانند در خود یک نوع کنترل شخصی و جهت‌یابی شخصی ایجاد کنند، و همچنین به این واقعیت دست یابند که همواره آزادی حق انتخاب دارند.»

تاثیر فروید بزرگ

یکی از مشهورترین دسته‌بندی‌هایی که در این کتاب اتفاق افتاده است دسته‌بندی شخصیت انسان به سه بخش «کودک»، «والد» و «بالغ» است. «والد یعنی مفهوم یاد داده شده‌ی زندگی، کودک یعنی مفهوم احساس شده زندگی و بالغ یعنی مفهوم فکر شده زندگی.» در واقع هریس معتقد است افراد با درک درست این سه مفهوم در می‌یابد که رفتارهای وی نشئت گرفته از کدام بخش است. این موضوع به هر فرد کمک می‌کند تا تمام رفتارهای خود را بهتر بشناسد و در صورت لزوم بتواند آن ها را اصلاح کند. مثال‌های ساده و پرکاربردی که در این کتاب آورده شده است، موجب می‌شود تا افراد بتوانند در شناخت رفتار شخصی خود بهتر عمل کنند و با سازوکار رفتار خود بهترآشنا شوند.»

چه چیزی مردم را وا می‌دارد که بخواهند تغییر کنند؟

در بخشی از کتاب آمده است: «سه چیز مردم را مجبور می‌کند که بخواهند تغییر کنند: یکی آنکه آن‌ها تا حد تحمل خود رنج کشیده‌اند. چیز دیگری که مردم را مجبور می‌کند که بخواهد تغییر کند، نوع کند ولی تدریجی نومیدی روح است، که همان ملال یا دلگرمی از زندگی است. سومین عاملی که مردم را وادار می‌کند بخواهند تغییر کنند این است که ناگهان متوجه می‌شوند که تغییر ممکن است. این اثر متقابل توجه "تحلیل رفتار متقابل" بوده است. یکی از عمده‌ترین مسائل تئوری فروید مسئله "تأثیر محیط" بر آزادی بشر است. فروید و اغلب فیلسوفان مکتب رفتار اجتماعی که پدیده علت و معلولی را اساس کار تمام جهان می‌دانند، معتقدند که این پدیده در مورد نوع بشر نیز صادق است و هر آنچه را که امروز اتفاق می‌افتد، می‌توان اساساً برحسب آنچه در گذشته اتفاق افتاده است، توجیه کرد. اگر امروز مردی مرتکب جنایت و قتل شخص دیگری می‌شود، دلیل و چرای آن را باید در گذشته آن مرد جستجو کرد. فرضیه اینجاست که باید علت یا عللی وجود داشته باشد، و ریشه آن علت یا علل در گذشته نهفته است.